Katoliko
DI DIESSHETE DJADUMINGU SIKLO B

Promé Lektura : 2Reinan 4, 42-44
Salmo : Salmo 145, 10-11, 15-18
Di dos Lektura : Efesionan 4, 1-6 Evangelio :
Huan 6, 1-15
Boso duna nan di kome
Hesus tin duele di e multitut i di e hamber ku nan mester tin den e oranan ei. Ta pesei, ademas di anunsiá nan e Palabra ku ta bini di Dios, tambe e ta multipliká e pan material pa nan. E ta un lès pa su disípulonan di tur tempu.
A lo largu di dos mi aña di historia Iglesia no a dediká su mes na “duna di kome” na pobernan i esnan mas bandoná? E no a dediká su mes tambe na enfermonan? E no tabata sa na kombiná evangelisashon ku benefisensia i kuido material di esnan mas pober, kompletando loke na prinsipio lo a pertenesé na debernan di kada Estado?
Tambe awor, i den ritmo kresiente, hamber ta un di e problemanan di mas grandi den mundu. Kuantu mion di persona, prinsipalmente muchanan, ta muri kada aña di hamber? Esaki ta bai pareu ku e bos profétiko ku Iglesia ta laga tende na fabor di hustisia i distribushon recta di rikesa di e mundu akí. Sin hustisia i un nivelashon hustu entre paisnan riku i pober no por “duna di kome” na tur hende.
Den e enkargo akí di “boso duna nan di kome” ta drenta, no únikamente e poder milagroso di Dios, sino tambe e kolaborashon humano. Den e kaso di Elíseo, i tambe den esun di Hesus, tin personanan ku ta bin padilanti generosamente. Un ta ofresé binti pan di puspas, i Dios ta hasi sobra. E hóben di e evangelio tin sinku pan i dos piská, i Kristu ta bendishoná nan i ta obra e milager di ku tin sufisiente pa alimentá tur hende, salbando e evidente desigualdat. O sea, Dios no ta menospresiá e aportashon humano. Al kontrario: ta di loke nos ta hasi, E ta realisá e milager di multiplikashon.
Hopi ta esnan ku ta kolaborá den e “multiplikashon di pannan” den e momento aktual: kristiannan komprometí, misioneronan, voluntarionan, koperadónan, religiosonan ku ta traha desinteresadamente riba tereno di sanidat i edukativo i ta “kompartí nan pan” ku esnan ku no tin. E kolaborashon akí tin be ekonómiko (200 denario no ta yega, Felipe ta bisa) i otronan, e donashon di nan mes, di nan tempu, di nan trabou. Nan ta hasié no únikamente ku paisnan di Terser Mundu, sino mas serka, den nan propio ambiente, den kua ansianonan òf enfermonan òf esnan pober mester di “pan”, ku por ta nos akohida i nos serkania.
Dios lo laga krese i karga fruta loke nos ta aportá, aunke ta parse klaramente insufisiente. Ohalá Kristu Hesus, nos Hues na final di e kaminda, por bisa nos: “bo a duna mi di kome… bo a duna mi di bebe… bo a hasié ku mi”.
Di e pan material pa esun spiritual
Kompartí e pan material ta un símbolo mashá ekspresivo di otro “pannan” di kua e humanidat tambe di hamber di: kultura (Kuantu ta sin skol!), trabou (un trabou digno i stabil), bibienda (prinsipalmente esnan ku ta riba kaya i pa e hóbennan ku ke forma un famia nobo), posibilidatnan di bida (en partikular pa e inmigrantenan ku mester a bandoná nan patria).
Pero den konhunto di e evangelio ta mira kon Hesus, ademas di e pan material (i di e lus físiko i di e awa natural di pos) ke duna e hendenan un pan i un lus i un awa spiritual. E ta duna nan di kome i ta kura enfermonan i ta resusitá mortonan, pero tambe, i prinsipalmente, ta prediká nan e Reino, e ta pordoná nan pikánan i ta kondusí nan na Dios. Ta pesei E ta skapa ora nan ke proklam’é rei. Esaki ta splika e “sekreto mesiániko” ku nos ta nota den diferente okashon: E no ke pa nan keda den e mero hecho di algun milager material, sino ku nan ta dal e salto na e fe.
E diskurso di Huan 6 lo bai poko poko kondusiendo e lektornan na e komprenshon mas profundo di e sakramento di Eukaristia, ku, ora el a skirbi su evangelio, e kristiannan ya pa dékadanan tabata selebrá esaki.
E ta konta e multiplikashon di pannan ku un lenguahe klaramente “eukarístiko”: “a kohe e pannan… a gradisí Dios… a laga parti nan”, aludiendo tambe na e “kibramentu di e pan”, pasobra e ta papia di “pidanan” ku a sobra. No ta asina ku e tabata un Eukaristia, pero sí ku e ta prepará nos, ya for di e relato di e milager, p’asina ku nos ta komprondé e sentido eukarístiko di su katisashi tokante e Pan di Bida.
Tambe pa nos ta konta ku “pan i biña” ku nos ta trese den ofertorio – idealmente, aportashon di komunidat – ta destiná na un transformashon atmirabel, i lo kombertí, pa invokashon di e Spiritu i palabranan di Kristu, den Kurpa i Sanger, berdadero alimento spiritual pa nos kaminda kristian.
Katoliko
Papa Francisco ta pidi saserdotenan “ser adikto na e enkuentro ku Hesus” i no na e selular

Djaluna 28 di novèmber 2022 Papa Francisco a risibí den oudiensia e miembronan di e Colegio Pío Latinoamericano, na kende el a pidi pa evitá el selular i no lubidá “d bolbe na djE, kada anochi, despues di un fis largu di lucha i kansansio”.
Durante su diskurso na e saserdotenan latinoamerikano den Roma, Papa Francisco a proponé komo ehemplo e imágen di San Andres, un di e promé disípulonan di Hesus, di kua fiesta nos ta selebrá 30 de novèmber.
Basá riba su ehemplo, el a pidi esnan presente ps diariamente renová “e enkuentro ku Señor, laga nos kompartí su Palabra, laga no keda den silensio dilanti di djE pa mira kiko E ta bisa nos, kiko E ta hasi, kon E ta sinti, kon E ta keda ketu, kon E ta stima”.
“Lag’é ta ‘Verbo’ den nos bida i, si ta permití mi usa e imágen, lag’é ta ‘uni’ den nos i atraves di nos”, E Tata Santu a pidi.
“Mare Hesus tin bos aktivo den kada un di nos desishonnan! Nos ta su ministronan, nos ta pertenesé na djE i El a yama nos pa ta kunÉ. Esaki ta loke ta nifiká ser su disípulo”, Papa a bisa despues.
Disípulo i misioneronan
Tambe el a señalá ku San Andres a kombertí den e promé “misionero” i a invitá esnan presente pa sigui su ehemplo.
“Tambe nos rumannan ta spera nos, espesialmente esnan ku ainda no a eksperimentá e amor i miserikòrdia di Señor, p’asina ku nos ta anunsiá na nan e Bon Notisia i nos ta kondusí nan na djE, Papa a sigurá.
“Sali, laga nos move, hiba e alegria di Evangelio, esaki ta ser misionero”, el a splika.
Mas despues, Papa a papia di e verbonan “ta” i “sali” i a sigurá ku “esaki ta e sentido di nos bida”.
“Ta trata di un kaminda di ida i buèlta, – Papa a kontinuá-, ku tin Hesus komo punto di salida i di yegada”.
E Tata Santu a pidi esnan presente pa “no lubidá di ta ku Hesus i sali na anunsi’é ta tambe di ta ku esnan pober, ku migrantenan, ku enfermonan, ku presunan, ku esnan mas chikí i lubidá di e sosiedat, pa kompartí bida ku nan i anunsiá na nan e amor inkondishonal di Dios”.
“No sea adikto na selular”
Papa Francisco a pidi esnan presente pa no lubidá “di bolbe serka djE, kada anochi, despues di un dia largu di lucha i kansansio -pero kuidou, serka djÉ, no na e pantaya di un selular-, pa deskansá un ratu den su presensia i kont’É tur loke boso a biba”.
“Ta duel mi hopi ora mi mira ku un saserdote bon, trahadó, ta kansa i ta lubidá di bai na e tabernakel i ta bai drumi pasobra e ta kansá. E tin rason, e mester drumi, pero promé kumindá”, Papa a atvertí.
“No sea ònbeskòp… Òf kuantu biaha boso ta skapa den e pantaya di un selular? E pantaya di e selular ta yena nos ku kosnan”, Papa a kontinuá.
Ta pesei, el a pidi pa “no ser adikto” na selular, ya ku ta “diverso paso ku ta bai kitando e forsa di bo”.
“Sea adikto na e enkuentro ku Hesus, E sa loke nos mester i tin un palabra pa bisa nos den kada okashon”, el a sigurá.
E “pèst” di klerikalismo
Por último, e Tata Santu a animá e saserdotenan latinoamerikano pa “nunka no negoshá pastoralidat”.
“No kai den klerikalismo, ku ta un di e pió pikánan. Sea mashá atento, klerikalismo ta un forma di mundanidat spiritual”, el a señalá.
“Klerikalismo – Papa a kontinuá -, ta falsu, ta korupto i ta hiba bo na un korupshon, un korupshon rígido, ku nanishi na laira ku ta apartá bo di e pueblo i ta laga bo lubidá e pueblo for di kua abo ta bini”.
Papa Francisco a splika di bira “mas ekskisito” ta nifiká kai den “e pèst di klerikalismo” i alehá bo mes di e pueblo di Dios.
Por último, el a pidi Nuestra Señora de Guadalupe “pa e yuda nos riba e kaminda di disipulado-apostolado ku ta bai na konfigurando nos ku su Yu, ku ta kompañá nos riba e ruta vital di ida i buèlta”.
Colegio Pío Latinoamericano
E Pontifisio Colegio Pio Latino Americano a ser fundá pa e saserdote chileno José Ignacio Víctor Eyzaguirre, dia 21 di novèmber 1858.
Ta trata di un kas di formashon pa saserdotenan studiante di henter e Diósesis di Amérika Latino ku ta deseá na hasi estudionan di speshalisashon na Roma.
Katoliko
Konsehonan pa pordoná

1 – Libra bo mes di pasado
Un di e prinsipal motibunan pa pordoná ta di laga pasado di nos bida bai. Ku esaki mi no ke bisa ku nos mester lubidá pasado, òf kit’é di nos mente. Pordoná no ta nifiká lubidá, e ta nifiká rekordá sin doló. Nos tur tin memoria, i eksperensianan di bida keda grabá den dje, pero ora nos pordoná, nos ta kibra un kadena ku ta mantené nos mará na pasado, librando nos di resentimentu i doló, lagando kaminda kla pa biba den presente.
2 – Laga lòs di ta víktima
E víktima semper mester di un viktimario, e ta atraé. Legumai e papel di víktima, ta un paso importante pa pordoná. E víktima no ta interesá den pordoná, pasobra lo ta kita di dje motibu di su lamentonan. Rekonosé nos víktima ta semper kuminsá na dominá nos poder. E víktima ta bisa: “Ta dikon e kos aki a pasa nèt ku ami, ku ta un persona asina bon?”, Miéntras ku esun ku ta konektá ku su poder ta bisa: “Kiko mi mester siña di e situashon aki?”. Tin un gran diferensia den e forma di enfoká e problema. Asina ta ku, for di awe kuminsá na afirmá: “Ami … ta un persona poderoso”.
3 – Renunsia na krítika i na huisio
Ora nos ta husga otronan, nos ta lubidá por kompleto di e esensia dibino ku tur ser humano ta karga paden di dje. Tin kompashon no ta mesun kos ku sinti lástima pa otronan, esaki ta arogansia. Kompashon ta komprendé ku, sigur e otro persona ku a kometé un ofensa kontra di bo, probablemente no tin un bida felis. Nos no sa e motibu pakiko el a komportá su mes di e manera ei i su situashon emoshonal den tal momento . Esaki no ke men ku nos mester ta di akuerdo ku su akshonnan.
4 – Libra bo mes di pensamentunan negativo
Segun sientífikonan nos tin 60.000 pensamentu riba kada dia i mayoria di nan ta enfoká nan mes den loke nos no ke. Tin hopi manera pa “kontrolá” pensamentunan negativo i e forma mas práktiko i simpel di hasié ta di re – direkshoná pensamentunan den loke sí nos ke. Otro hèrmènt mashá poderoso ta afirmashon, nos por sustituí un pensamentu negativo pa un afirmashon positivo, por ehèmpel: “Nunka lo mi pordoná tal hende …” , Ta mihó pensa: “Ami … ta pordoná tal hende… kompleto i di forma amoroso”. Pordoná ta un trabou di purifikashon, ora nos disidí di hasié, nos pensamentunan ta bira mas leve.
5 – Siña di eksperensianan negativo
Den kada situashon negativo tin un banda positivo. Kòrda ku e pregunta korekto ta: Kiko mi mester siña di e situashon aki? Si nos logra komprondé kua ta e siñansa , nos ta hasi un salto grandi den nos proseso di kresementu personal. Sino … nos lo keda pegá den e víktima, i nos lo pasa hopi tempu, stanká den nos evolushon.
6 – Permití pa otro tin rason
Ta mihó ser felis ku tin rason. Dikon semper nos ke tin rason? Dikon semper nos ke gana? Ora un hende bisabu ku shelu ta bèrdè, na lugá di pleita òf ke imponé bo forma di mira kos, evitá diskushon i dun’é rason. Abo sa ku shelu ta blou, pero loke abo no sa ta e motibu pa kua e otro persona ta hasi e afirmashon akí. Kisas e ta daltóniko, kisas únikamente e ke fastidiá. Na momento ku bo duna e otro persona rason, su intenshonnan ta pèrdè forsa i bo ta evitá un diskushon. Kòrda esaki : “Ora un no ke, dos no ta bringa.”
7 – Buska bo pas interior
Nos ta infelis ora nos no ta na pas. Tin hopi manera pa rekuperá pas: Meditá, skucha músika, hasi afirmashon … Pero tin un ku ta masha efektivo: PORDONÁ. Ora nos pordoná nos ta sinti un sensashon di alivio, manera si nos lo a kita un karga for di riba nos. E akshon aki ta produsí pas interior; al kontrali, resentimentu, renkor, ta deskonektá nos di pas. Si nos ke un mundu mihó inevitablemente nos mester kuminsá na nos mes.
8 – Rekonosé ku abo ta un ser di Lus
Ta mashá importante rekonosé ku abo ta un ser di lus, un Yu di Dios. Mira den wowo di otro, Dios tei einan, no ta importá loke e persona ei ta, Dios ta einan. Den algun kaso ta difísil rekonosé e lus den e otro .Maske e ser akí a kometé fayonan den su bida, su esensia ta sigui siendo mesun kos: un ser di lus, ku pa sirkunstansianan di bida a tuma un kaminda “robes”, yenando su mes ku skuridat, no pa esaki ta keda sin ta un yu di Dios.
Rekonosé e lus den otronan ta un akto di amor.
Katoliko
Deskubrí temporada di Atvènt

Ya kaba nos ta serka di drenta e di dos siman di Atvènt. Nos sa kaba ku Atvènt ta e temporada ku ta kuminsá kuater djadumingu promé ku Pasku (di nasementu). Ya pa algun shen aña , Kristiannan a usa e temporada aki pa rekòrdá binimentu di Kristu, I pa prepará nan mes pa e gran fiesta di Pasku (di nasementu) Ta muchu mas ku djis un pida historia. Pues, pakiko nos ta selebrá Atvènt? Selebrando e temporada di Atvènt por yuda nos awe di sigui Kristu ku mas fieldat na por lo ménos tres manera.
Atvènt ta yuda nos di focus riba Hesus.
Nos tur a yega di skucha e ekspreshon hopi usá: “Jesus is the reason for the season”. Ni maske ta trata aki di un ekspreshon hopi usá, e ta kontené manera un prenda di bèrdat. Un di e motibunan pakiko e ta eksistí ta pa demostrá ku ta trata muchu mas ku un kantidat di aktividat mundano, kompra I fiesta ku ta stroba e focus riba Hesus. Selebrando Atvènt ta rekòrdá nos kada bes di nobo sea diariamente òf semanalmente pa medio di Santa Skritura ken Hesus ta I kiko El a hasi pa nos na momentu ku El a bin na mundu.
Atvènt ta yuda nos di duna honor na Hesus.
E palabra Atvènt ta nifiká e binimentu di un persona òf algu importante. Ora un evento importante manera por ehèmpel graduashon di un hende den kualkier parti di siensia òf kisas un fiesta di matrimonio ku ta pendiente, nos ta traha duru pa tur kos ta perfekto. Ora un persona importante ta bin bishitá nos kas, nos ta traha duru pa ta bon prepará pa su binida, di moda ku esaki lo ripará ku e ta importante pa nos. Nos ta planeá e menú I dekorashonnan; nos ta limpia kas I kòrta e yerbanan rònt kurá. Nos no ta warda te na e último minüt òf prepará algu den purá. Similarmente, selebrando Atvènt ta yuda nos di duna Hesus tur atenshon nesesario I focus ku E ta meresé. Dor di fiha nos atenshon riba Hesus durante e temporada aki, I no djis na momentu di e anochi ku nos ta selebrá Pasku (di nasementu) nos ta duna Kristu e honor ku ta kuadra mas tantu posibel ku e fieldat nesesario ku nos mester demostrá.
Atvènt ta yuda nos di kòrda ku Hesus ta bolbe bini bèk.
Atvènt no ta solamente un selebrashon di e promé binida di Kristu komo un yu resien nasí; e ta tambe un rekordatorio ku e regreso di Kristu tin ku sosodé ainda. Meskos ku e pueblo di Dios tabata warda riba e promé binida di e Mesias, Su pueblo, esta nos tur awor ta warda riba e regreso di nos Salbador. E kuater simannan di Atvènt te rekòrdá nos riba tur dos di e binídanan. Den e promé dos simannan, e lekturanan di S.Skritura ta duna un bista adelantá riba e di dos binida di Kristu I ta mustra nos riba e importansia di ta prepará pa Su regreso.E di tres I di kuater siman ta wak atras I ta yuda nos kòrda e eksitashon I espektativa ku e speransa riba binida di e Mesias a nifiká pa e Hudiunan di tempunan di antaño. Semper tabata importante pa e pueblo di Dios pa rekòrdá ku Dios tabatin sierto intenshon, I nos mester biba den espera kiko E lo hasi na momentu ku E bin atrobe.
Den nos mundu tin tantu kos ku por okupá nos atenshon. E temporada di Pasku (di nasementu) ta un di e temporadanan mas eksitante di aña, pero e ta tambe un temporada ku mas ta distraí durante aña. Hasta pa esnan ku ke ta mas di focus riba Hesus,ta difísil pa logra esaki. Dor di selebrá Atvènt, nos ta rekonosé ku selebrá Hesus ta mas ku djis un anochi I e dia siguiente.E “kon” pa selebrá Atvènt no tin tantu importansia kompará ku e manera ku bo ta konektá ku Kristu Hesus. Pues loke por yuda hopi ta, di krea tradishonnan spesial komo famia I krese huntu den e persona di Hesus. Laga nos ta un pueblo ku ta rekonosé e amor I generosidat grandi di Dios pa su pueblo kada dia durante e temporada di Atvènt.