Katoliko
10 kos ku tur kristian mester sa di Corpus Christi

Redakshon ACI Prensa
A lo largu di siglonan, Iglesia i santunan a animá fielnan ta stima Eukaristia i inkluso tin esnan ku a duna nan bida pa proteh’é. Den e Solemnidat di “Corpus Christi” nos ta presentá bo 10 os ku tur kristian mester sa tokante e gran milager akí.
1. Hesus a instituí Eukaristia
Hesus reuní ku su apòstelnan den e Último Sena a instituí e sakramento di Eukaristia: “Tomen y coman; esto es mi cuerpo…” (Mt, 26, 26-28). Di e manera a laga e apòstelnan bira partísipe di su saserdosio i a manda nan hasi mesun kos den su memoria.
2. Eukaristia ta nifiká “akshon di yama danki”
E palabra Eukaristia, derivá di griego åP÷áñéóôßá (eucharistía), ta nifiká “Akshon di yama danki” i ta apliká na e sakramento akí pasobra nos Señor ta su Tata danki ora El a instituyé. Ademas, pasobra Santu Sakrifisio di Misa ta e mihó medio pa yama Dios danki pa su benefisionan.
3. Kristu ta den forma integral den e Sakramento di Altar
E Konsilio di Trento (siglo XVI) a definí klaramente: “Den Santísimo Sakramento di Eukaristia tin e Kurpa i Sanger di nos Señor Hesukristu berdadero, real i sustansialmente, huntu ku su Alma i Divinidat. En realidat Kristu enteramente”. Asina mes, den Derecho Kanóniko di Iglesia ningun otro festividat ta risibí asina tantu atenshon manera e Solemnidat di Corpus Christi.
4. E susesornan di e apostelnan a kombertí pan i biña den Kurpa i Sanger di Kristu
Den Santa Misa, obispunan i saserdotenan ta kombertí realmente e pan i biña den Kurpa i Sanger di Kristu durante konsagrashon; e proseso ta yamá Transubstansashon. Solemnidat di Corpus Christi ta un di e sinku okashonnan den aña den kua un Obispu no por ta pafó di su diósesis, salvo pa u rason urgente i grave.
5. Mester risibí Eukaristia al ménos un be pa aña
Komunion ta risibí Hesukristu sakramento den Eukaristia. Iglesia ta manda pa risibí ménos un be pa aña, den estado di grasia, i ta rekomendá komunion frekuente. T mashá importante risibí Promé Komunion ora ta yega na uso di rason, ku e debido preparashon.
6. Pa risibí mester di e yunamentu eukarístiko i konfesá
Yunamentu eukarístiko ta konsistí den apstené bo mes di tuma kualkier alimento òf bebida, al ménos for di un ora promé di Santa Komunion, ku eksepshon di awa i remedi. Enfermonan i nan asistentenan por risibí maske nan an tuma algu den e ora promé. Esun ku ta risibí den piká mortal ta kometé un piká grave yamá sakrilegio. Esun ku ta deseá na risibí i ta den piká mortal no por risibí Komunion sin a akudí promé na e sakramento di Penitensia, pues e akto di kontrishon no ta basta.
7. Ta mandamentu di Iglesia pa asistí na Misa riba djadumingu i dianan di fiesta
Frekuentá Santa Misa ta un akto di amor na Dios ku naturalmente mester brota di kada kristian. Tambe ta obligatorio asistí riba djadumingu i dianan di fiesta, a ménos ku bo ta strobá pa un kousa grave.
8. Eukaristia ta alimento spiritual pa enfermonan i esnan muriendo
Eukaristia den Tabernakel pa kua Nos Señor ta konstantemente presente mei mei di su pueblo i e ta alimento spiritual pa enfermonan i esnan muriendo. Mester duna gradesimentu, adorashon i deboshon na e presensia real di Kristu reservá den Santísimo Sakramento.
9. Ta selebrá fiesta di Corpus Christi riba djaweps despues di e djadumingu di Santísima Trinidad
Solemnidat di Corpus Christi a ser establesé na 1246 dor di Obispu Roberto de Thorete i pa sugerensia di Santa Juliana di Mont Cornillon. Despues di e milager eukarístiko di Bolsena, mei mei di Siglo XIII, Papa Urbano IV a ekspandé e selebrashon akí na henter Iglesia Universal na 1264 ku e bula “Transiturus”, fihando esaki pa e djaweps despues di e djadumingu di Santísima Trinidad. E Pontífise a enkargá Santo Tomás de Aquino pa e lo a komponé un ofisio litúrgiko propio i himnonan ku te dia di awe ta ser kantá.
10. Tambe ta posibel selebr’é riba e djadumingu despues di Santísima Trinidad
Den Vatikano, ta selebrá Corpus Christi riba djaweps despues di e Solemnidat di Santísima Trinidad. Miéntras ku den vários diósesis ta traslad’é pa e djadumingu despues di Santísima Trinidad pa un kuestion pastoral. Papa San Huan Pablo II tabata esun ku a hiba e proseshon anual di Corpus Christi di Plasa di San Pedro den e kayanan di Roma.
Katoliko
Papa Francisco ta pidi saserdotenan “ser adikto na e enkuentro ku Hesus” i no na e selular

Djaluna 28 di novèmber 2022 Papa Francisco a risibí den oudiensia e miembronan di e Colegio Pío Latinoamericano, na kende el a pidi pa evitá el selular i no lubidá “d bolbe na djE, kada anochi, despues di un fis largu di lucha i kansansio”.
Durante su diskurso na e saserdotenan latinoamerikano den Roma, Papa Francisco a proponé komo ehemplo e imágen di San Andres, un di e promé disípulonan di Hesus, di kua fiesta nos ta selebrá 30 de novèmber.
Basá riba su ehemplo, el a pidi esnan presente ps diariamente renová “e enkuentro ku Señor, laga nos kompartí su Palabra, laga no keda den silensio dilanti di djE pa mira kiko E ta bisa nos, kiko E ta hasi, kon E ta sinti, kon E ta keda ketu, kon E ta stima”.
“Lag’é ta ‘Verbo’ den nos bida i, si ta permití mi usa e imágen, lag’é ta ‘uni’ den nos i atraves di nos”, E Tata Santu a pidi.
“Mare Hesus tin bos aktivo den kada un di nos desishonnan! Nos ta su ministronan, nos ta pertenesé na djE i El a yama nos pa ta kunÉ. Esaki ta loke ta nifiká ser su disípulo”, Papa a bisa despues.
Disípulo i misioneronan
Tambe el a señalá ku San Andres a kombertí den e promé “misionero” i a invitá esnan presente pa sigui su ehemplo.
“Tambe nos rumannan ta spera nos, espesialmente esnan ku ainda no a eksperimentá e amor i miserikòrdia di Señor, p’asina ku nos ta anunsiá na nan e Bon Notisia i nos ta kondusí nan na djE, Papa a sigurá.
“Sali, laga nos move, hiba e alegria di Evangelio, esaki ta ser misionero”, el a splika.
Mas despues, Papa a papia di e verbonan “ta” i “sali” i a sigurá ku “esaki ta e sentido di nos bida”.
“Ta trata di un kaminda di ida i buèlta, – Papa a kontinuá-, ku tin Hesus komo punto di salida i di yegada”.
E Tata Santu a pidi esnan presente pa “no lubidá di ta ku Hesus i sali na anunsi’é ta tambe di ta ku esnan pober, ku migrantenan, ku enfermonan, ku presunan, ku esnan mas chikí i lubidá di e sosiedat, pa kompartí bida ku nan i anunsiá na nan e amor inkondishonal di Dios”.
“No sea adikto na selular”
Papa Francisco a pidi esnan presente pa no lubidá “di bolbe serka djE, kada anochi, despues di un dia largu di lucha i kansansio -pero kuidou, serka djÉ, no na e pantaya di un selular-, pa deskansá un ratu den su presensia i kont’É tur loke boso a biba”.
“Ta duel mi hopi ora mi mira ku un saserdote bon, trahadó, ta kansa i ta lubidá di bai na e tabernakel i ta bai drumi pasobra e ta kansá. E tin rason, e mester drumi, pero promé kumindá”, Papa a atvertí.
“No sea ònbeskòp… Òf kuantu biaha boso ta skapa den e pantaya di un selular? E pantaya di e selular ta yena nos ku kosnan”, Papa a kontinuá.
Ta pesei, el a pidi pa “no ser adikto” na selular, ya ku ta “diverso paso ku ta bai kitando e forsa di bo”.
“Sea adikto na e enkuentro ku Hesus, E sa loke nos mester i tin un palabra pa bisa nos den kada okashon”, el a sigurá.
E “pèst” di klerikalismo
Por último, e Tata Santu a animá e saserdotenan latinoamerikano pa “nunka no negoshá pastoralidat”.
“No kai den klerikalismo, ku ta un di e pió pikánan. Sea mashá atento, klerikalismo ta un forma di mundanidat spiritual”, el a señalá.
“Klerikalismo – Papa a kontinuá -, ta falsu, ta korupto i ta hiba bo na un korupshon, un korupshon rígido, ku nanishi na laira ku ta apartá bo di e pueblo i ta laga bo lubidá e pueblo for di kua abo ta bini”.
Papa Francisco a splika di bira “mas ekskisito” ta nifiká kai den “e pèst di klerikalismo” i alehá bo mes di e pueblo di Dios.
Por último, el a pidi Nuestra Señora de Guadalupe “pa e yuda nos riba e kaminda di disipulado-apostolado ku ta bai na konfigurando nos ku su Yu, ku ta kompañá nos riba e ruta vital di ida i buèlta”.
Colegio Pío Latinoamericano
E Pontifisio Colegio Pio Latino Americano a ser fundá pa e saserdote chileno José Ignacio Víctor Eyzaguirre, dia 21 di novèmber 1858.
Ta trata di un kas di formashon pa saserdotenan studiante di henter e Diósesis di Amérika Latino ku ta deseá na hasi estudionan di speshalisashon na Roma.
Katoliko
Konsehonan pa pordoná

1 – Libra bo mes di pasado
Un di e prinsipal motibunan pa pordoná ta di laga pasado di nos bida bai. Ku esaki mi no ke bisa ku nos mester lubidá pasado, òf kit’é di nos mente. Pordoná no ta nifiká lubidá, e ta nifiká rekordá sin doló. Nos tur tin memoria, i eksperensianan di bida keda grabá den dje, pero ora nos pordoná, nos ta kibra un kadena ku ta mantené nos mará na pasado, librando nos di resentimentu i doló, lagando kaminda kla pa biba den presente.
2 – Laga lòs di ta víktima
E víktima semper mester di un viktimario, e ta atraé. Legumai e papel di víktima, ta un paso importante pa pordoná. E víktima no ta interesá den pordoná, pasobra lo ta kita di dje motibu di su lamentonan. Rekonosé nos víktima ta semper kuminsá na dominá nos poder. E víktima ta bisa: “Ta dikon e kos aki a pasa nèt ku ami, ku ta un persona asina bon?”, Miéntras ku esun ku ta konektá ku su poder ta bisa: “Kiko mi mester siña di e situashon aki?”. Tin un gran diferensia den e forma di enfoká e problema. Asina ta ku, for di awe kuminsá na afirmá: “Ami … ta un persona poderoso”.
3 – Renunsia na krítika i na huisio
Ora nos ta husga otronan, nos ta lubidá por kompleto di e esensia dibino ku tur ser humano ta karga paden di dje. Tin kompashon no ta mesun kos ku sinti lástima pa otronan, esaki ta arogansia. Kompashon ta komprendé ku, sigur e otro persona ku a kometé un ofensa kontra di bo, probablemente no tin un bida felis. Nos no sa e motibu pakiko el a komportá su mes di e manera ei i su situashon emoshonal den tal momento . Esaki no ke men ku nos mester ta di akuerdo ku su akshonnan.
4 – Libra bo mes di pensamentunan negativo
Segun sientífikonan nos tin 60.000 pensamentu riba kada dia i mayoria di nan ta enfoká nan mes den loke nos no ke. Tin hopi manera pa “kontrolá” pensamentunan negativo i e forma mas práktiko i simpel di hasié ta di re – direkshoná pensamentunan den loke sí nos ke. Otro hèrmènt mashá poderoso ta afirmashon, nos por sustituí un pensamentu negativo pa un afirmashon positivo, por ehèmpel: “Nunka lo mi pordoná tal hende …” , Ta mihó pensa: “Ami … ta pordoná tal hende… kompleto i di forma amoroso”. Pordoná ta un trabou di purifikashon, ora nos disidí di hasié, nos pensamentunan ta bira mas leve.
5 – Siña di eksperensianan negativo
Den kada situashon negativo tin un banda positivo. Kòrda ku e pregunta korekto ta: Kiko mi mester siña di e situashon aki? Si nos logra komprondé kua ta e siñansa , nos ta hasi un salto grandi den nos proseso di kresementu personal. Sino … nos lo keda pegá den e víktima, i nos lo pasa hopi tempu, stanká den nos evolushon.
6 – Permití pa otro tin rason
Ta mihó ser felis ku tin rason. Dikon semper nos ke tin rason? Dikon semper nos ke gana? Ora un hende bisabu ku shelu ta bèrdè, na lugá di pleita òf ke imponé bo forma di mira kos, evitá diskushon i dun’é rason. Abo sa ku shelu ta blou, pero loke abo no sa ta e motibu pa kua e otro persona ta hasi e afirmashon akí. Kisas e ta daltóniko, kisas únikamente e ke fastidiá. Na momento ku bo duna e otro persona rason, su intenshonnan ta pèrdè forsa i bo ta evitá un diskushon. Kòrda esaki : “Ora un no ke, dos no ta bringa.”
7 – Buska bo pas interior
Nos ta infelis ora nos no ta na pas. Tin hopi manera pa rekuperá pas: Meditá, skucha músika, hasi afirmashon … Pero tin un ku ta masha efektivo: PORDONÁ. Ora nos pordoná nos ta sinti un sensashon di alivio, manera si nos lo a kita un karga for di riba nos. E akshon aki ta produsí pas interior; al kontrali, resentimentu, renkor, ta deskonektá nos di pas. Si nos ke un mundu mihó inevitablemente nos mester kuminsá na nos mes.
8 – Rekonosé ku abo ta un ser di Lus
Ta mashá importante rekonosé ku abo ta un ser di lus, un Yu di Dios. Mira den wowo di otro, Dios tei einan, no ta importá loke e persona ei ta, Dios ta einan. Den algun kaso ta difísil rekonosé e lus den e otro .Maske e ser akí a kometé fayonan den su bida, su esensia ta sigui siendo mesun kos: un ser di lus, ku pa sirkunstansianan di bida a tuma un kaminda “robes”, yenando su mes ku skuridat, no pa esaki ta keda sin ta un yu di Dios.
Rekonosé e lus den otronan ta un akto di amor.
Katoliko
Deskubrí temporada di Atvènt

Ya kaba nos ta serka di drenta e di dos siman di Atvènt. Nos sa kaba ku Atvènt ta e temporada ku ta kuminsá kuater djadumingu promé ku Pasku (di nasementu). Ya pa algun shen aña , Kristiannan a usa e temporada aki pa rekòrdá binimentu di Kristu, I pa prepará nan mes pa e gran fiesta di Pasku (di nasementu) Ta muchu mas ku djis un pida historia. Pues, pakiko nos ta selebrá Atvènt? Selebrando e temporada di Atvènt por yuda nos awe di sigui Kristu ku mas fieldat na por lo ménos tres manera.
Atvènt ta yuda nos di focus riba Hesus.
Nos tur a yega di skucha e ekspreshon hopi usá: “Jesus is the reason for the season”. Ni maske ta trata aki di un ekspreshon hopi usá, e ta kontené manera un prenda di bèrdat. Un di e motibunan pakiko e ta eksistí ta pa demostrá ku ta trata muchu mas ku un kantidat di aktividat mundano, kompra I fiesta ku ta stroba e focus riba Hesus. Selebrando Atvènt ta rekòrdá nos kada bes di nobo sea diariamente òf semanalmente pa medio di Santa Skritura ken Hesus ta I kiko El a hasi pa nos na momentu ku El a bin na mundu.
Atvènt ta yuda nos di duna honor na Hesus.
E palabra Atvènt ta nifiká e binimentu di un persona òf algu importante. Ora un evento importante manera por ehèmpel graduashon di un hende den kualkier parti di siensia òf kisas un fiesta di matrimonio ku ta pendiente, nos ta traha duru pa tur kos ta perfekto. Ora un persona importante ta bin bishitá nos kas, nos ta traha duru pa ta bon prepará pa su binida, di moda ku esaki lo ripará ku e ta importante pa nos. Nos ta planeá e menú I dekorashonnan; nos ta limpia kas I kòrta e yerbanan rònt kurá. Nos no ta warda te na e último minüt òf prepará algu den purá. Similarmente, selebrando Atvènt ta yuda nos di duna Hesus tur atenshon nesesario I focus ku E ta meresé. Dor di fiha nos atenshon riba Hesus durante e temporada aki, I no djis na momentu di e anochi ku nos ta selebrá Pasku (di nasementu) nos ta duna Kristu e honor ku ta kuadra mas tantu posibel ku e fieldat nesesario ku nos mester demostrá.
Atvènt ta yuda nos di kòrda ku Hesus ta bolbe bini bèk.
Atvènt no ta solamente un selebrashon di e promé binida di Kristu komo un yu resien nasí; e ta tambe un rekordatorio ku e regreso di Kristu tin ku sosodé ainda. Meskos ku e pueblo di Dios tabata warda riba e promé binida di e Mesias, Su pueblo, esta nos tur awor ta warda riba e regreso di nos Salbador. E kuater simannan di Atvènt te rekòrdá nos riba tur dos di e binídanan. Den e promé dos simannan, e lekturanan di S.Skritura ta duna un bista adelantá riba e di dos binida di Kristu I ta mustra nos riba e importansia di ta prepará pa Su regreso.E di tres I di kuater siman ta wak atras I ta yuda nos kòrda e eksitashon I espektativa ku e speransa riba binida di e Mesias a nifiká pa e Hudiunan di tempunan di antaño. Semper tabata importante pa e pueblo di Dios pa rekòrdá ku Dios tabatin sierto intenshon, I nos mester biba den espera kiko E lo hasi na momentu ku E bin atrobe.
Den nos mundu tin tantu kos ku por okupá nos atenshon. E temporada di Pasku (di nasementu) ta un di e temporadanan mas eksitante di aña, pero e ta tambe un temporada ku mas ta distraí durante aña. Hasta pa esnan ku ke ta mas di focus riba Hesus,ta difísil pa logra esaki. Dor di selebrá Atvènt, nos ta rekonosé ku selebrá Hesus ta mas ku djis un anochi I e dia siguiente.E “kon” pa selebrá Atvènt no tin tantu importansia kompará ku e manera ku bo ta konektá ku Kristu Hesus. Pues loke por yuda hopi ta, di krea tradishonnan spesial komo famia I krese huntu den e persona di Hesus. Laga nos ta un pueblo ku ta rekonosé e amor I generosidat grandi di Dios pa su pueblo kada dia durante e temporada di Atvènt.