Lokal
Ban wak den spil honestamente…. KORUPSHON & BON GOBERNASHON
Nos no ta siegu pa ku e bèrdat ku korupshon semper tabata un plaga riba nos islanan, kisas espesialmente durante último tres dékada. Nos ta komprondé ku un garoshi no por move sin krak. Y ta bèrdat ku tin korupshon tur kaminda. Pero e gravedat di e korupshon na San Martin, Kòrsou y Aruba no ta aseptabel.
P’esei mester introdusí un mekanismo pa kombatí korupshon den Statüt. Mirando ku lo mester revisá Statüt kompleto awor anyway, esaki sigur sigur tambe mester wòrdu inkluí den dje. Si nos Ministerio Públiko i Kortenan lo a funshoná mihó, kisas esaki lo no tabata nesesario. Pero nan, den kombinashon, a faya. Nan no a tuma medida efektivo te e grado ku nan fayo ta similar ku komplisidat.
Fundashon Akshon Sivil na Kòrsou a prueba esei.
KORTE ANTI
KORUPSHON
No tin proposishon definitivo riba e tópiko aki. Kisas por lanta un Korte Spesial di Integridat y Anti-Korupshon (KSIA) huntu ku un Komishon Spesial di Investigashon.
E Komishon aki lo por funshoná similar ku e ‘Komishon pa Bèrdat y Rekonsiliashon’ na Sur Afrika. Hende por bin dilanti (boluntario of pasó nan ta bou di investigashon) pa konfesá nan aktonan koruptivo y/of di otronan. Anto esnan ku konfesá lo no haña kastigu di prizòn pero nan ta riska pèrdè nan trabou sí.
I, dependiendo di sirkunstansia, por ta ku nan lo mester paga kompensashon finansiero.
Naturalmente, mester prevení korupshon tambe. No ta eksistí niun sistema fool-proof, pero komishonnan independiente ku ta supervisá ta yuda. Lo mester tin supervishon eksterno pa nombramentu di amtenar.