Lokal

Awe programa Bario pa Bario a kumpli 28 aña

Published

on

Erwin Raphaëla huntu ku Raymond Begina.

 

E nesesidat pa introdusí un programa konsentrá riba e sirkunstansia sosial ekonómiko den nos barionan a surgi durante e periodo ku mi a biba na Ulanda, esta di aña 1975 pa 1992. P’esei djis despues ku mi a regresá Kòrsou, enbèrdat mi a start e programa ku e titulo Bario pa Bario t’esei ta Kòrsou. Dikon programa Bario pa Bario? Bibando na Ulanda mi a realisá ku e relashon entre nos mes hendenan (yunan di Kòrsou) ta malísimo. Na muchu okashon ku tin algu festivo pa selebrá, sea ta un torneo grandi di futbòl, fiesta den diskoteka, gira di bandanan musikal for di Kòrsou, Zomerkarnaval na Utrecht, nèt un evento asina, lamentablemente ta kaba den bringamentu di yu di Kòrsou kontra otro yu di Kòrsou. Pa kolmo demasiado biaha ku un desenlase fatal, esta asesinato (likidashon). Mi background, ku e estudio ku mi a hasi na Ulanda komo Maatschappelijkwerker, a ponemi saka e konklushon ku mester start trayektonan pa drecha e relashonnan kuminsando dirèkt den nos barionan na Kòrsou.

Bario pa Bario ta djis un programa na radio ku ke sirbi pa fomentá e importansia i nifikashon di barionan pa ta un instrumento efektivo den desaroyo di Kòrsou. Bario na mi kalkulashon fásilmente por fomentá kombibensia, responsabilidat kolektivo, sivismo etcetera, pero muchu mas ta e hecho ku atraves di barionan por deliniá maneho i sistema di gobernashon ku ta alkansá rais di e komunidat kurasoleño. Programa Bario pa Bario a ranka sali ku hopi akohida, ku sosten finansiero di parti di Sede Antia, representá pa drs Monte Horsford, Ir. Reno Pietersz, Gladys van Dal Mc Kenzie d.f.m, Carl Camelia, Erwin Demei i otronan.  Pa un periodo di 5 aña programa Bario pa Bario a keda finansiá dor di Sede Antia, pero despues di aña 2001 mester a pasa over pa buska spònser, pasobra Sede Antia a stòp di eksistí. Ku otro palabra Bario pa Bario tabata un plataforma informativo, atraves di kua por a interkambiá di idea riba temanan, proyektonan i inisiativanan ku tin di haber ku bario. No solamente a konsentrá riba produkshon di programanan na radio, sino tur siman produktor di e programa tabata saka relatonan den korant NOBO pa promové nifikashon i importansia di bario komo entidat pa fortifiká pais Kòrsou.

Pa por tene e interes i sintonia di e programa Bario pa Bario haltu, a kambia fórmula di e programa sigur 5 biaha. Ku bario, no opstante tur esfuerso, no a bira un punto di lansa den gobernashon di Kòrsou, ta pa falta di vishon serka nos polítiko i gobernantenan. Djis despues ku programa Bario pa Bario a keda introdusí na aña 1995 a start un periodo polítikamente mirá, super turbulento ku konfrontashonnan kayente rondó di Kòrsou su partisipashon den Antia Ulandes (kòrda referèndem na aña 1993). Tendensianan den pueblo, kontrali na e filosofia ku ta pone énfasis riba bario, a kue un buèlta hopi individualista i materialista. Gobièrnu di e tempu ei a tuma desishonnan drástiko (pas de deux) ku a resultá den retiru di sentenáres di empleado públiko, respektivamente salida masal di yunan di Kòrsou, rumbo pa Ulanda. Promé ku esei a retirá trahadónan i profeshonalnan stashoná den barionan, pero esun di retirá tantu empleado públiko, tabata un di e slanan mas duru ku a afektá sirkunstansia di bida na Kòrsou en general i den barionan en partikular (gulimentu di bolita na gran eskala). Otro desishon ku a kambia e klima di bida konsiderablemente na Kòrsou ta relashoná ku e periodo di grasia dekretá (na aña 2000). Míles di stranhero direpente a establesé den Kòrsou sin mester a kibra kabes ku aspektonan di kultura i kustumbernan kurasoleño.

Kòrsou a sigui chambuká i asina ei na aña 2005 a tene otro referèndem, e biaha aki pa status outónomo den reino. Otro periodo di hopi konflikto interno i konfrontashon entre polítikonan, anto na radio konstante zundramentu, insulto i lastramentu di hende te abou na suela. Atrobe un periodo ku no tabata na fabor di union den Kòrsou, ni den barionan. Enfin, nunka polítiko i òf gobernantenan na Kòrsou no a duna importansia na desaroyo sano di nos barionan. No opstante tur atvertensia ku COVID 19, seramentu di refineria, skarsedat di kuminda na mundu, oumento di pobresa i krímen, salida masal di yunan di Kòrsou rumbo pa Ulanda i Boneiru pa  buska un mihó bida, ainda no ta traha planifiká pa drecha e situashon den nos barionan. Por kuminsá di forma simpel ku LIMPIESA i DEKORASHON den tur bario, lanta GRUPONAN den bario pa yuda den kaso di KALAMIDAT, promové produkshon di nos mes kuminda, stimulá KOOPERATIVA, kuido i trato hustu di NOS GRANDINAN. Sin gobernashon enfokando riba barionan Kòrsou lo sigui bai pa patras pa resultá profundamente den abismo.

 

 

 

 

Trending

Exit mobile version